loader image
7N3A0217_1600x1067

ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร?

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 1

สไบ ถือเป็นเครื่องแต่งกายหลักของสตรีไทยในสมัยโบราณ การแสดงฐานะของคนไทยในสมัยก่อนจะดูจากรอยจีบของผ้า เนื่องจากในสมัยโบราณไม่ใช้ความร้อนในการทำให้เรียบ มีเพียงอุปกรณ์ตัวใหญ่อย่าง “รางจีบ” และ “เครื่องอัดผ้า” ทำจากไม้สัก ที่ต้องประคองจับจีบผ้าและทับทิ้งไว้เป็นเวลานานจึงจะใส่ได้

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 3

ผ้าสไบ โดยมากเป็นผ้าที่เบาบาง ทำด้วยแพรไหม ส่วนใหญ่จะไม่ค่อยสกปรก จึงไม่จำเป็นที่จะต้องซักหรือทำความสะอาดบ่อยนัก แต่ด้วยวิสัย “ชาววัง” จะต้องทำความสะอาดและอบร่ำให้มีกลิ่นหอมอยู่เสมอ การซักผ้าชนิดนี้จึงไม่จำเป็นต้องต้ม เพียงแต่ซักน้ำให้สะอาดตากให้แห้งแล้วจึงนำมาจีบ

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 5

วิธีจีบก็มีต่าง ๆ กัน บางคนใช้จีบด้วยมือ ช่วยกัน 2 คน จีบคนละข้าง วิธีนี้ผู้ทำจะต้องมีความชำนาญสูง เมื่อจีบแล้วจึงนำของหนัก ๆ มาทับไว้ให้เรียบและอยู่ตัว หรือบางคนใช้วิธีมัดหัวท้ายและกลางเพื่อให้จีบอยู่ตัว มีบางคนที่มีความสามารถจีบคนเดียวโดยใช้หัวแม่เท้ากับนิ้วถัดไปคีบไว้ แล้วจับจีบทีละข้าง วิธีเช่นนี้มักถูกตำหนิว่าเป็นวิธีของไพร่ ชาววังจึงไม่นิยมทำกัน

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 7
Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 9
Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 11
Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 13
Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 15

อีกวิธีหนึ่งเป็นวิธีของผู้มีฐานะอย่างชาววังหรือสตรีในราชสำนัก คือใช้ เครื่องอัดกลีบผ้า ลักษณะเป็นไม้ 2 แผ่นตั้งขนานกันบนไม้อีกแผ่นหนึ่ง ทำให้เกิดร่องระหว่างไม้ทั้ง 2 แผ่น เวลาใช้จีบผ้าสไบใส่ลงไประหว่างร่องทีละชิ้น จากนั้นใช้ไม้อีกชิ้นหนึ่งที่มีความกว้างเท่ากับร่องไม้เรียกว่า “ลิ้นอัด”ทับลงไป แล้วใช้เชือกมัดปลายผ้าที่โผล่ออกมาทั้ง 2 ด้าน หรือใช้ไม้ใหญ่ทับหัวทับท้าย เมื่อเวลาแก้เชือกและดึงไม้ลิ้นออกจะได้ผ้าสไบที่มีกลีบงดงามและคงทน

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 17

ส่วนวิธีที่ทำให้ผ้าเรียบอย่างสวยงามคือ การนำมาเข้าของเครื่องหนีบ ลักษณะเป็นลูกเหล็กท่อนโตกลมหรือเหลี่ยมยาววางซ้อนกัน 2 ลูกบนขาตั้งสูง มีลูกบิดเป็นมือถือจับหมุน เมื่อจะใช้ก็ปูผ้าแบทั้งผืนใส่เข้าไปในระหว่างลูกเหล็ก และหมุนให้ผ้าผ่านลูกเหล็กออกมาทีละนิด วิธีนี้จะทำให้ผ้าเรียบเหมือนรีดด้วยเตารีด แล้วจึงค่อยพัฒนาสู่การใช้เตารีดแบบอังไฟ

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 19
เครื่องอัดผ้าสมัยก่อน
(ขอบคุณภาพจาก antiqueclubone)
Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 21

“ยิ่งได้สัมผัสขั้นตอนอย่างละเอียด คำว่าความภาคภูมิใจในภูมิปัญญาก็ปรากฏอย่างเด่นชัด”

Thai Style Studio 1984 ในวันที่เครื่องมือทันสมัยยังไม่มี สมัยก่อนเขาอัดจีบสไบกันอย่างไร? 23

ขอบคุณเนื้อหาจากหนังสือ “เรื่องเล่าชีวิตสาวชาววัง หอมติดกระดาน”

TRULY THAI AUTHENTIC YOU CAN BE

>>ติดตามเรื่องราวความเป็นไทยอย่างใกล้ชิดที่ Thai Style Studio<<

เพราะเราเชื่อว่า “มากกว่าความรู้สึก คือ การได้สัมผัสประสบการณ์ความเป็นไทยด้วยตัวคุณเอง”

Share this post