TSS Blog

ผ้าหนามขนุน เป็นผ้ามัดย้อมจากญี่ปุ่นและอินเดีย มีลายปมเหมือนหนามขนุน ใช้เป็นผ้าคาดเอวขุนนาง ทำโดยการนำผ้าแพรบาง ๆ ผ้าไหม หรือผ้าอื่น ๆ มามัดด้วยเชือกเส้นเล็ก ๆ กับวัสดุปลายแหลม บางแห่งจะนำไปอังไฟร้อน ๆ เพื่อให้เกิดปุ่มนูนขึ้น นอกจากจะมีการมัดแล้วยังย้อมทับด้วยสีเพิ่มไปอีก จึงทำให้เกิดเป็นหนามคล้ายหนามของผลขนุน จึงเรียกผ้าชนิดนี้ว่า “ผ้าหนามขนุน” นอกจากนี้ยังมีลวดลายที่เกิดจากการเย็บและรูดการพับด้วยผ้าที่ย้อมด้วยเทคนิคชิโบรินั้นเป็นงานที่ละเอียดอ่อน ประณีตและมักมีการใช้เทคนิคการปักเข้าร่วมด้วย ความซับซ้อนของลวดลายนั้น นอกจากทำเป็นลายธรรมดา ตารางหนามขนุนแล้ว ยังมีลวดลายอื่น ๆ ที่แสดงถึงความสามารถของช่างมัด เช่น ลายใบไม้ ลายดอกไม้ ลายคลื่น ลายเกล็ดปลา ลายข้าวหลามตัด ฯลฯ ผ้าหนามขนุนที่ได้จากญี่ปุ่น จะมีความละเอียดมากกว่าผ้าหนามขนุนที่ได้จากอินเดีย ซึ่งมีลักษณะลายที่ใหญ่กว่า และผ้าหนามขนุนเป็นสินค้านำเข้าจากต่างประเทศ ผูกขาดการค้าโดยราชสำนักสยาม เพื่อพระราชทานให้กับข้าราชบริพาร และขายให้กับคหบดี ที่มีกำลังทรัพย์ในการซื้อหามาสวมใส่ นอกจากใช้เป็นผ้าเกี้ยวแล้ว ยังใช้เป็นผ้าห่ม ผ้าคลุม เป็นต้น ส่วนลักษณะผ้าเกี้ยว คือ การนำไปคาดเอว ในราชสำนักสยาม นิยมเกี้ยวทับโจงกระเบน ด้านนอกเสื้อ (ลายอย่างน้อยหรือลายอย่างใหญ่ หรือเสื้อชนิดอื่น ๆ) […]

การทำเครื่องเบญจรงค์ถือได้ว่า เป็นงานด้านศิลปหัตถกรรมของไทยที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ เครื่องถ้วยเบญจรงค์ของไทยในอดีตใช้การสั่งทำที่ประเทศจีนตามความคิดและลวดลายของไทย ในการสั่งทำนั้นจะมีช่างของไทยเดินทางไปควบคุมการผลิตเพื่อให้ได้รูปลักษณะที่เป็นแบบไทย ต้นกำเนิดของเครื่องเบญจรงค์ใช้สีวาดระบายเพียง 3 สี ต่อมาได้พัฒนาเป็น 5 สี คือ สีขาว สีเหลือง สีดำ สีแดง และสีเขียว ( คราม ) จึงเรียกว่า “ เบญจรงค์ ” ซึ่งหมายถึง เครื่องเคลือบที่มีการวาดสีลงไป 5 สี ปัจจุบันมีการใช้สีมากกว่า 30 สี เครื่องเบญจรงค์มีการออกแบบลวดลายต่าง ๆ ด้วยการวาดสี 5 สี ลวดลายที่เป็นที่รู้จักได้แก่ ลายกนก ลายพุ่มข้าวบิณฑ์ ลายเทพพนม ลายนรสิงห์ รวมถึงลายดอกไม้ ลายสัตว์ และลวดลายจากเรื่องรามเกียรติ์ เป็นต้น ลวดลายที่วาดลงในเครื่องเบญจรงค์ จะสะท้อนถึงภูมิปัญญาชาวบ้าน วัฒนธรรมตามความเชื่อของไทย และวิถีชีวิตของคนไทย ในสมัยกรุงศรีอยุธยา ลวดลายของเครื่องถ้วยเบญจรงค์ที่เป็นที่นิยมกัน ได้แก่ ลายเทพนม-นรสิงห์ หรือเทพนม-ครุฑ เขียนบนพื้นดำ แทรกด้วยลายกนกเปลว […]

“เสื้อกาบคำ” เป็นเครื่องแต่งกายในวาระพิเศษของกษัตริย์แห่งราชสำนักมัณฑะเลย์ นอกจากนี้ยังเป็นชุดที่จัดทำขึ้นเพื่อเป็นเครื่องยศแก่เจ้าฟ้า มหาเทวี เมืองเชียงตุงและไทยใหญ่ รวมถึงหัวเมืองประเทศราชและรัฐในปกครองทั้งหลาย ที่ได้ส่งเครื่องบรรณาการมาถวายเพื่อขอสวามิภักดิ์ ซึ่งการมอบ ชุดกาบคำ ให้ในลักษณะนี้นอกจากจะเป็นการเผยแผ่วัฒนธรรมการแต่งกายแล้ว ยังเป็นเหมือนการส่งมอบสัญลักษณ์ให้คนในปกครองได้ใช้ร่วมกัน ซึ่งเป็นธรรมเนียมปฏิบัติของหลายประเทศในยุคล่าอาณานิคม นอกจากนี้ ชุดกาบคำ ยังได้รับอิทธิพลมาจาก “ชุดมหาลดา” ของราชสำนักพม่า ซึ่งได้รับช่วงต่อมาจากพุทธศาสนาอีกทอดหนึ่ง เกี่ยวกับ “ชุดมหาลดาปสาธน์” ของนางวิสาขามหาอุบาสิกา ที่มีการปักดิ้นเงินดิ้นคำ เพชรนิลจินดาและสวมชฎารูปนกยูง ตามพุทธประวัติอีกด้วย TRULY THAI AUTHENTIC YOU CAN BE >>ติดตามเรื่องราวความเป็นไทยอย่างใกล้ชิดที่ Thai Style Studio<< เพราะเราเชื่อว่า “มากกว่าความรู้สึก คือ การได้สัมผัสประสบการณ์ความเป็นไทยด้วยตัวคุณเอง”

คลุมปัก หรือ คลุมปิด หมายถึง วัตถุทำด้วยผ้า มีลักษณะเป็นรูปทรงกรวย มียอดแหลม ที่ปลายแหลมมีพู่ ทำด้วยผ้าปักสำหรับครอบปากพานที่เชิดเครื่องราชูปโภค อันเป็นเครื่องประกอบอิสริยยศ หรือคลุมบนพานแว่นฟ้าที่ใช้วางสิ่งที่มีความสำคัญ ส่วนบริเวณกรวยนั้น คือ ทำด้วยผ้าปัก หักดิ้นเงิน ดิ้งทอง ตามเทคนิค และการวางกระบวนลายโดยอาศัยเทคนิคการปักสะดึงกลึงไหมอย่างในราชสำนัก คลุมปัก แต่ละชิ้นมีขนาดต่าง ๆ กันไป ขึ้นอยู่กับวัตถุประสงค์ และลักษณะการใช้งาน ราชสำนักสยามใช้คลุมปักสำหรับครอบปากพานที่เชิดเครื่องราชูปโภค หรือวัตถุสิ่งของที่ต้องการความมิดชิด ไม่โดนอากาศ หรือ ฝุ่นละออง เป็นต้น. ปัจจุบันเราจะพบคลุมปักได้ตามพระราชพิธีต่าง ๆ เช่น พระราชพิธีจารึกพระสุพรรณบัฏ (พิธีจารึกพระสุพรรณบัฏ และแกะพระราชลัญจกรประจำรัชกาลเป็นขั้นตอนสำคัญขั้นตอนหนึ่งในการเตรียมประกอบพระราชพิธีบรมราชาภิเษก) TRULY THAI AUTHENTIC YOU CAN BE >>ติดตามเรื่องราวความเป็นไทยอย่างใกล้ชิดที่ Thai Style Studio<< เพราะเราเชื่อว่า “มากกว่าความรู้สึก คือ การได้สัมผัสประสบการณ์ความเป็นไทยด้วยตัวคุณเอง”

การสวมเสื้อเป็นเรื่องพิเศษในยุคนั้น ผู้ที่ส่วมเสื้อมักได้แก่พระมหากษัตริย์ ขุนนาง ทหาร ซึ่งต้องอยู่ในพระราชพิธีหรือออกรบ เสื้อผ้าที่ใช้ในงานพระราชพิธีและโอกาสต่าง ๆ มีชื่อปรากฎเป็นหลักฐานว่ายังมีใช้มาจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ได้แก่ เสื้อเยียรบับ เสื้อปัศตู เสื้ออัตลัต เสื้อกั๊ก เสื้อกระบอก เสื้อครุย เสื้อเข้มขาบ และที่สำคัญคือเสื้อทรงอย่างน้อย เป็นต้น เสนาบดีชั้นสูงในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น นิยมรูปแบบการตัดเย็บตามแบบชุดของชาวเปอ์เซีย โดยตัดเย็บด้วยมือทั้งตัว คอเสื้อทำปกยกตั้งกระชับ รอบคอขัดดุมไส้ไก่ เม็ดเล็กตามแบบจีน แขนยาว ผ่าปลายแขนเป็นรูปปากฉลาม ตัวเสื้อเข้ารูปที่เอว สาปเสื้อต่อจากคอปาดเฉียงลงมาจากขวามาซ้ายจรดเสื้อด้านล่าง บริเวณขอบเสื้อทุกส่วน ตั้งแต่คอเสื้อ สาบเสื้อ ปลายแขนและชายเสื้อใช้ผ้าไหมจีน เย็บห่อเส้นเชื้อกฝ้ายขนาดเล็กทำนองไส้ไก่ เย็บกุ๊นติดรอบบริเวณดังกล่าวตลอด ขณะที่เสื้อที่ข้าราชสำนักสวมใส่เข้าเฝ้าฯ เป็นเสื้อที่ตัดแบบง่าย ๆ ด้วยผ้าขาว เรียกเสื้อลักษณะนี้ว่า “เสื้อกระบอก” ต่อมาได้มีการพัฒนารูปแบบและได้รับอิทธิพลของชาวตะวันตกมาดัดแปลงแบบเครื่องแต่งกายให้มีประโยชน์ใช้สอยและมีความสวยงามเพิ่มขึ้น ในระยะแรกก็เป็นการดัดแปลงแบบตะวันตกผสมผสานกับแบบไทยดั้งเดิม เช่น ฉลองพระองค์ของเจ้านายแบบทั่วไปสำหรับเข้าเฝ้าฯ ส่วนใหญ่เป็นฉลองพระองค์ไหมพื้น พระกรยาว พระปิดศอ มีขัดดุมผ่าอก เรียก “ฉลองพระองค์อย่างน้อย” “ฉลองพระองค์อย่างน้อย” หรือ ที่เรียกอย่างสั้นว่า เสื้ออย่างน้อยนั้น จึงเป็นรูปแบบเสื้อที่เกิดจากการปรับเปลี่ยนรูปแบบของเสื้อที่ใช้กันภายในราชสำนักสยาม […]

A royal court gown, ever since the Ayutthaya dynasty until Rathanakhosin, has been considered as the exclusive item of clothings. It was either worn on the occasion of royal Investiture or granted by the monarch to the royalties, aristocrats, or high-ranking officials. Hence the gown is representing the status and the prestige of those who […]

Yang Noi ‘Yang Noi’ is a popular design of the top among aristocrats. The shirt was the adaptation from Indian’s Kurti tops. Yang Noi is a long-sleeved, straight-up collar shirt with the fabric pulled tight around the waist. The lower hems are sewn in overlapping patterns. Another astounding characteristic of Yang Noi tops is that […]

ในกฎมณเฑียรบาลที่ว่าด้วยเครื่องแต่งพระองค์ท่อนล่าง มีอยู่ประโยคหนึ่งที่ควรแก่การศึกษา ประโยคนั้นความว่า “ขนองกั้นเกนสนับเพลา” ภาษาในกฎมณเฑียรบาลนี้พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าฯ ตรัสว่าเป็นภาษาไทยข้างเหนือ คือภาษาเงี้ยวเป็นสำคัญ ดังนั้นจึงไม่แปลกอันใดในการที่จะอ่านไม่เข้าใจในปัจจุบัน เพราะถึงเป็นภาษาไทยเก่าก็ยังยากแล้ว ด้วยเหตุที่ท่านเขียนสั้นเขียนห้วน ท่านรู้ของท่านเอง ใครอ่านไม่รู้ก็เป็นฉลาดน้อย นอกจากผ้านุ่งเรายังมีกางเกงอีกอย่างหนึ่งที่ใช้นุ่ง กางเกงนี้เป็นของแน่ว่าแต่เดิมนั้นขาสั้นมาก อย่างที่เรียกกันว่า “กางเกงขาก๊วย” ในสมัยหนึ่ง ถัดลงมาเป็นกางเกงเพียงเข่า ดังกางเกงม่อฮ่อม ถัดลงมาเป็นกางเกงขายางถึงแข้ง บางครั้งเกือบถึงตาตุ่มก็มี ราชาศัพท์เรียกกางเกงว่า “สนับเพลา” คำว่า “สนับ” ปทานุกรมแปลว่าเสื้อ, เครื่องสวม เครื่องรอง (สวมนิ้วกันเข็มแทงมือเวลาเย็บผ้า) มีใช้หลายคำ สนับแข้ง สนับนิ้ว สนับเพลา สนับมือ คำว่า “สนับเพลา” นั้นชื่อก็บอกแล้วว่า กางเกงสั้น เพราะสนับเพียงเพลาคือ หน้าขา คำว่า “ขนอง” แปลว่าหลัง คำว่า “กั้ง” แปลว่า กั้น หรือเป็นชื่อชาวกระเหรี่ยงโบราณ คำว่า “เกน” แปลว่า นาง ก็ได้ แปลว่า ร้องตะโกน […]

ทำความรู้จักลวดลายบนผืนผ้า และประเภทของผืนผ้าที่มีความสวยงาม สำหรับการนุ่งห่มชุดไทย ที่ไทยสไตล์สตูดิโอสะสมและอยากชวนทุกคนมาทำความรู้จัก โดยเฉพาะคนรักชุดไทยไม่ควรพลาด 1.ผ้าลายอย่าง คือผ้าในราชสำนักสยาม มีจุดเริ่มต้นตั้งแต่ปลายสมัยอยุธยา โดยคำว่าผ้าลายอย่างนั้น หมายถึงผ้าที่ทางราชสำนักสยามทำการผูกลายหรือที่เรียกการเขียนลายส่งเป็นแบบแผนไปให้ทางต่างประเทศผลิต จึงเรียกว่า “ผ้าลายอย่าง” 2.ผ้าสมปักปูม เป็นผ้าโบราณชนิดหนึ่งที่นิยมใช้กันในสมัยเป็นราชสำนักสยาม นับตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา เป็นผ้าที่พระมหากษัตริย์จะพระราชทานให้เป็นเครื่องยศแก่ขุนนางหรือผู้ที่รับราชการมีบรรดาศักดิ์ต่าง ๆ ใช้นุ่งตามยศ ตามตำแหน่ง ใช้นุ่งเฉพาะเวลาเข้าเฝ้าฯหรือนุ่งในพระราชพิธีที่สำคัญ ๆ ต่าง ๆ และใช้นุ่งเฉพาะในเขตพระราชวังเท่านั้น ซึ่งถือเป็นผ้าทอที่ทอด้วยความละเอียด ประณีตและมีคุณภาพที่ 3.ผ้าท้องพรรณ “ท้องพรรณ” มีความหมายคือ ส่วนของผ้าที่อยู่ตรงกลางของผ้า เรียกท้องผ้าพรรณแปลว่า สี ดังนั้นท้องพรรณแปลว่าท้องผ้าสีหรือท้องสี เวลานุ่งจะเห็นท้องผ้าเกลี้ยง ๆ เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการความเรียบหรูเรียบง่าย แต่ต้องการความโดดเด่น ด้วยโทนสีโบราณ ทรงคุณค่า ผสมผสานกับลวดลายโบราณสมัยต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ซึ่งเหมาะกับการนุ่งจีบ นุ่งโจง อย่างที่สุด 4.ผ้ายก คือ ผ้าที่ทอยกลวดลายให้นูนสูงกว่าพื้นผ้า ถ้าลวดลายทอด้วยไหมสามัญเรียกว่า “ผ้ายกไหม” แต่ถ้าลวดลายทอด้วยไหมทองเรียกว่า “ผ้ายกทอง” หลักสำคัญของการสร้างลวดลายผ้าประเภทนี้ คือ การทอเสริมเส้นด้ายพุ่งพิเศษ ทั้งแบบเสริมยาวต่อเนื่องตลอดหน้าผ้าและแบบเสริมเป็นช่วงๆ ปัจจุบันการผลิตผ้านุ่งมีการเลือกใช้วัสดุทดแทนในการทอที่หลากหลาย อาทิเช่น การนำผ้าคอตตอนเนื้อผสมมาใช้ในการพิมพ์ผ้า […]

คนสมัยก่อน เวลาจะดูเงาของตนก็ดูในน้ำ แต่น้ำนั้นต้องเป็นน้ำนิ่ง ๆ เช่น น้ำในบ่อ ถ้าบ่ออยู่ไกลไม่สะดวกก็ตักน้ำใส่กะโหลก (กะโหลก คือ กะลามะพร้าวอย่างใหญ่เฉาะสูงไม่ผ่าครึ่ง) แล้วชะโงกดูเงา ต่อมาเมื่อเจริญขึ้นรู้จักใช้โลหะ มีทองแดงบ้าง สัมฤทธิ์บ้าง ทองเหลืองบ้าง เงินบ้าง ทองบ้าง ตามฐานะ มาขัดเรียบชักเงา จนใส ส่องดูเงาได้ แต่การส่องกับแผ่นโลหะกลม ๆ เป็นแว่นหรือเป็นเหลี่ยมก็ตาม ไม่ถนัด จึงต่อคันสำหรับจับกับแว่นนั้น ซึ่งต่อมากลายเป็นเครื่องอุปโภคที่สำคัญอย่างยิ่งประการหนึ่งของมนุษย์ แว่นเงาที่มีคันเรียกว่า “คันฉ่อง”  คันฉ่อง ซึ่งอธิบายว่า “คัน” คือด้ามหรืออะไรที่ยาว ๆ มือจับได้ เช่น คันธนู คันศร คันเบ็ด ส่วน “ฉ่อง” กับ “ส่อง” เป็นคำหมายความอย่างเดียวกัน ฉ กับ ส ใช้แทนกันได้หลายคำ เช่น ฉลาก กับ สลาก เชื่อกันว่าอียิปต์, เปอร์เซีย ต้นอารยธรรมของโลก […]